Hatay’daki 500 binayı inceleyen uzman, alandaki kritik meseleleri belgeledi. Buna nazaran; yıkımlara Sebep olan yanılgılar, “zayıf kolon”, “düz demir kullanımı”, “taşıyıcı elemanlara verilen zararlar”, “kesit yetersizliği”, “uygunsuz etriye aralıkları”, “yumuşak kat etkisi”, “zemin sıvılaşması” ve “çerçeve süreksizliği” üzere 8 başlıkta toplandı.
Suat Torun, Hatay’da sarsıntının Çabucak akabinde hasar tespit çalışmalarına katkı vermek ve İnşaat Mühendisleri Odası üyesi olarak istekli uzmanlık yapmak üzere alana gittiğini ve 10 gün bölgede kaldığını anlattı.
Meslek odası olarak hasar tespiti yaparken ayrıyeten uzman olarak savcılık ismine Gerekli bilgileri topladığını lisana getiren Torun, mimarlar, yerbilimi mühendisleri ve inşaat mühendisleri olarak Birlikte devinim ettiklerini, araziyi, yapıyı ve tasarımı incelediklerini aktardı.
Mühendis Torun, bölgede savcılık ismine 200’e yakın, İnşaat Mühendisleri Odası ismine ise 300 olmak üzere Yekün 500 binayı incelediğini söyledi.
Bu çalışmaları yaparken bir inşaat mühendisi olarak yaptığı çalışmaları paylaşan Torun, kanıtların karartılmaması için binaların fotoğraflarını ve görüntülerini çektiklerini, binanın ne sebeple yıkıldığını tespit etmek için Türlü çalışmalar yürüttüklerini kaydetti.
Torun, “Binaların kolon ve kirişlerinden örnekler aldık. Yapının bütünlüğü bozulmuşsa bile her bir donatının ölçümlerini yaptık. Alandaki numuneleri de yetkililere teslim ettik.” dedi.
Hatay’da yapıların Fazla Aka hasar gördüğünü vurgulayan Torun, alanda gördükleri binaların Aka çoğunluğunun eski yapılar olduğunu Anlatım etti.
– Öncelikli Sebep üretim hataları
Torun, zelzelede yıkıma neden olan yanılgılar konusunda şu değerlendirmelerde bulundu:
“Sahada en Fazla rastladığımız Sorun beton kalitesizliği yani istenen dayanıma sahip olmayışıydı. Bunun dışında demir üzere donatıların istenen çapta ve yapıda olmadıklarını tespit ettik. Proje ve uygulama yanlışlarını da gördük. Bir de yer etütlerinin âlâ yapılmaması ve yer sıvılaşmasından kaynaklı Aka sorunlarla karşılaştık. Genelde öncelikli Sebep üretim kusurları kaynaklı olarak ortaya çıkıyor. genel başlıkları ise zayıf kolon, düz demir kullanımı, taşıyıcı elemanlara verilen ziyanlar, kesit yetersizliği, uygunsuz etriye aralıkları, yumuşak kat tesiri ve çerçeve süreksizliği olarak sıralayabiliriz. Proje kusurları da gördük. Tasarım yapılırken binanın x ve y düzleminde zelzele kuvvetlerini alması için perdeler tasarlanır. Bunların bütün kolonlarının kirişlerle bağlanması gerekir. Yapılmaması halinde Bina hasarları oluşur.”
– Betonda Aka taneli çakıllar tespit edildi
İncelediği 500’e yakın binada rastladığı meseleleri çektiği fotoğraflarla belgeleyen Torun, yıkımların en Fazla denetimsiz üretim yanılgıları nedeniyle oluştuğunu tespit ettiklerini Anlatım etti.
Hatay’da yıkılan bir binanın fotoğrafı üzerinden Örnek veren Torun, beton içindeki agrega denilen çakıl, kum üzere gerecin istenen boyutta olmadığını gözlemlediklerinin altını çizdi.
Betondaki bu çakılların boyutunun 8-10 santimetreye varan Aka çaplarda olduğunu tespit ettiklerini aktaran Torun, “Bu çakılların Aka oluşu zelzele açısından Aka risk yaratır ve binanın direncini zayıflatır. Burada kırma taş kullanılması gerekirdi. Bunları maalesef incelediğimiz binalarda göremedik.” diye konuştu.
– Deniz kumu betonun yapısını bozmuş
Hatay’da binalarda deniz kumu kullanıldığını da tespit ettiklerini belirten ve kumun içinde deniz kabuğunu belgeleyen bir fotoğrafı gösteren Torun, “Deniz kumunun en Aka tehlikesi, tuz oranının yüksek olmasından Dolayı betonun yapısını bozar. Bu nedenle beton istenen dayanıma sahip olamaz. Deniz kumunun, binalarda beton içinde bulunan demirin korozyona uğramasına yani çapının küçülmesine, ayrıyeten paslanıp çürümesine de neden olduğunu gördük. Korozyon nedeniyle 16 milimetre çapında olması gereken demirin 10 milimetreye kadar düştüğünü gördük.” tabirlerini kullandı.
Torun, demirlerin açıkta olması ve havayla temas etmesinin de korozyona uğrayarak çap kaybetmelerinin bir öbür nedeni olduğuna dikkati çekti.
– Kolonlar daha ince, demir kalitesi yetersiz
Torun, eski yönetmeliklere nazaran inşa edilen yapıların kolon kesitlerinin yetersiz olduğuna işaret ederek, “Hatay’da eski binalarda genelde 18-20 santimetre dolayında kolonlar, 15-20 santimetre ortasında da kirişler tespit ettik. Bu boyuttaki elemanlar kesit yetersizlikleri sebebiyle yapıların hasara uğramasına Sebep olmuş. Şimdiki yönetmeliklerde kolon boyutunun en az 30, kiriş genişliğinin de 25 santimetre olması gerekiyor.” halinde konuştu.
Betonarme binalarda betonla daha güzel birliktelik sağlayan nervürlü demirlerin de ehemmiyetine değinen Torun, “Nervürsüz demir beton içinde sıyrılması kolay olduğu için vazifesini yerine getirememiş. Bu sebepten yapılar Fazla süratli hasar almış ve çökmüş. Nervürlü yapılarda Bina hasar alsa da donatı sıyrılmamış, yıkılma olmamıştır. Şimdiki yönetmeliklerde nervürlü demir kullanmak mecburi.” sözlerini kullandı.
Gaziantep bölgesinde hasar tespit çalışmalarına katılan inşaat mühendislerinin de kolonlarla ilgili müşahedelerini aktaran Torun, “Meslektaşlarımız, bu kentte birtakım yapılarda bulunulan yeri genişletmek gayesiyle kolon kısımlarına rastladı. Bu binayı yıkıma götüren, anne taşıyıcı sisteminin büsbütün çökertilmesi manasını taşıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
– Demir bükülürken yapılan “küçük” teknik ayrıntı yıkıma Sebep olmuş
İnşaat çeliğinin bükülmesiyle elde edilen bir sargı donatısı olan etriyelerin birleştirilme sisteminin ve aralıklarının Fazla Kıymetli olduğunu görsellerle anlatan Torun, şöyle konuştu:
“Bu donatının istenen seviyede yapılmaması nedeniyle binaların direncinde Önemli sıkıntılar ortaya çıkmış görünüyor. Çapları 6 milimetre olan ve gönyesi 135 derece bükülmeyen etriyeleri tespit ettik. Hem çap yetersizliği hem de 135 derece bükülmemeleri, misyonlarını yerine getirmesine Mani olmuş. zelzele olduğunda bu bükümlerin binayı kollayıcı bir özelliği vardır. Bu Ufak bir teknik ayrıntı üzere görünse de yapılmadığında binayı yıkıma kadar götüren Aka bir yanılgıdır.”
– Taşıyıcı elemanlara verilen zararlar
Torun, Hatay’da Özellikle yıkılan ve ağır hasar Meydan binalarda tesisat üzere Bina Tamir işlerinin taşıyıcı elemanlara ziyan verdiğini de gördüklerini belirterek, “Bazı binalarda tesisatın kesilen kolonların ortalarına yerleştirilmiş olduğunu da gördük. Tamiratlar sırasında binalara ek yükler de yüklenmiş. Ustaların bilinçsizce yaptığı bu Cin yanlışlar, yapılara ağır hasarlar vermiş ve yıkıma Sebep olmuş.” diye konuştu.
– Yumuşak kat tesiri, Bina yaklaşma uzaklığı ve taban sıvılaşması
Özellikle taban katlarda betonarme binaların zelzele esnasında yıkılmasına neden olan en Kıymetli mimari tasarım yanlışlarından birinin yumuşak kat meydana gelmesi olduğunu aktaran Torun, bu nedenle yıkılmış bir binanın görselini de paylaştı.
Yapı yaklaşma arasını de Fazla yetersiz bulduklarını lisana getiren Torun, “Neredeyse Yan yana yapılan binalar gördük. Bu nedenle hasarlı bir yapı yanındaki binayı da yıkmış. İki yapı ortasındaki darlıktan Dolayı ağır hasarlı bir binanın yandaki binaya ziyan vererek ölümlü bir hasar oluşturduğunu gördük.” dedi.
Torun, Özellikle Yan yatan kimi binalarda Bina hasarlarının yanı Dizi yer sıvılaşmasına bağlı meseleler ile alt katlardaki çıkmalar nedeniyle çerçeve süreksizliğinin oluşmasına neden olan meseleleri tespit ettiklerini söyledi.
– “Taşeronlar ve ustalar eğitilmeli”
Bilirkişi Suat Torun, inşaat imal işlerinin meslekten gelen bireylerce yapılması ve bu şahısların altında çalışan taşeronların ve ustaların eğitilmesi gerektiğini vurguladı.
İnşaat mühendisliği lisans derslerinde bu Cin sorunların tekrarlanmaması için müfredata yeni derslerin eklenmesi gerektiğini belirten Torun, “Şu anda bu Cin dersler yüksek lisans derecesinde okutuyor. Staj müddetleri uygulama tecrübesi için uzatılmalı. Natürel cemiyet şuurunun de oluşması gerekiyor. Mümkün olduğunca güçlü olması için Çaba gösterilmesi, konut sahibi olmak isteyenlerin konutun içinden Fazla yapının taşıyıcı özelliklerini öğrenip sorgulaması gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
Yorum Yok