2001 yılında Bina kontrolü uygulamasının başlandığı 19 pilot Vilayet ortasında olan Adana, Gaziantep ve Hatay’da denetlenen binaların yüzde 99,99’u ayakta kaldı.
Kahramanmaraş ve Hatay sarsıntılarında en Aka acıyı çürük binalar yaşattı. 24 bin 165 yapı yerle bir oldu, 759 bin 229 yapı az hasarlı olarak kayıtlara geçti. Sarsıntıdan sonra yapılan çalışmalar inşaat sürecinde kontrolün ehemmiyetini ortaya koydu. Sarsıntının etkilediği 11 vilayette Bina kontrol yönetmeliği yürürlüğe girdikten sonra yapılan 151 bin 990 binadan yalnızca 132’si yıkıldı. Yıkılmayan yapı oranı yüzde 99,9 oldu.
PİLOT VİLAYETLER ARASINDAYDILAR
Adana, Gaziantep ve Hatay, 2001 yılında Bina kontrolü uygulamasının başlandığı 19 pilot Vilayet ortasındaydı. Ortadan geçen 22 yılda Adana’da 27 bin 736 yapı kontrole tabi tutuldu, bu binalardan yalnızca 1’i yıkıldı. Gaziantep’te kontrollü 28 bin 859 binadan 26’sı, Hatay’da 30 bin binadan 41’i yıkıldı.
BURALARDA YIKIM OLMADI
Depremin etkilediği öbür vilayetlerde ise uygulama 2011 yılında yürürlüğe girdi. Adıyaman’da 6 bin 404 kontrollü binadan 33’ü, Malatya’da 6 bin 390 binadan 5’i, Kahramanmaraş’ta 15 454 binadan 26’sı yıkıldı. Diyarbakır kontrolden geçen 9 bin 877, Elazığ’da 7 bin 443, Şanlıurfa’da 17 bin 584, Kilis’te bin 368, Osmaniye’de 5 bin 878 binadan yıkılan olmadı.
TEMELDEN BAŞLIYOR
FSRA Teknik Bina Yönetim Şurası Lideri İnşaat Yüksek Mühendisi Ferhat Sakallı, Bina kontrol Yönetmeliği ve inşaat sürecindeki kontrolleri Yeni Şafak’a anlattı. Sakallı, satır başları ile şunları kaydetti: “Yapı kontrol şirketleri inşaatları projesinden başlayarak yakın markaja alır. yapı yapmak isteyen şahıs ya da Kuruluş bir proje müellifini, projeyi yapacak mimar ya da mühendis bulur. Projesini, yer etüdünü, statik projesini, tesisat projelerini yaptırıp belediyeden ruhsat alır.”
TUTANAKLA TESLİM ALINIR
“Vatandaş ruhsatı alıp inşaat başladıktan sonra alan kontrolü başlar. Binanın Temel derinliğinden, Temel izolasyonuna kadar Tüm süreç denetlenir. Katların inşasına geçildiğinde de kolon-kiriş kalıpları hazırlandıktan sonra kontrol firması çağrılır. Firma kalıbı tutanakla teslim alır. Sonra demir imalatına başlar. Sonra beton döküm etabına geçilir. Beton döküm evresinde Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın görevlendirmiş olduğu bir laboratuvar firmasının nezaretinde beton numuneleri alınır. Şayet numuler %70 seviyesinde bir dayanım gösteriyorsa binanın devamına müsaade verilir, karşıt durumda inşaat durdurulur. Her katta bu süreç tekrar edilir.”
Yeni binalar yıkıldı algısı gerçek dışı
Denetim yapılan binalarla ilgili yıkım raporlarının zelzele Yönetmeliği’ne nazaran yapılan binaların Aka oranda vazifesini yaptığını gösterdiğini belirten Ferhat Sakallı, yeni binaların zelzelede yıkıldığını algısının yanlış olduğunu söyledi: Sarsıntının ivmesi, yönetmelikte öngörülenin Fazla üzerinde. Biz mühendisler olarak, 7.5- 8 şiddetindeki sarsıntıda binanın ayakta kalmasını isteriz. Şayet ayakta kalıyorsa, kolunu kirişi patlasa da yapı vazifesini yapmıştır. Ayrıyeten burada iki zelzele aniden oldu. Birinci zelzelede kolonlarda, kirişlerde patlak oldu, yapı yoruldu, ikinci zelzelede ise yıkıldı. Kontrole Karşın yıkılan binalarla ilgili eksper raporları da bunun neden kaynaklandığını ortaya koyacaktır. Sayılar da ortaya koyuyor ki sarsıntıdan sonra yayılan yeni binaların birden fazla yıkıldı algısı gerçek dışı.
Burak Doğan
Yorum Yok